แต่ละคนมีจุดเด่นที่ต่างมาช่วยเสริมกันและกัน...ส่วนจุดด้อยก็ช่วยพัฒนาต่อให้ดีขึ้น คุณโจ้ ประวิทย์ เครือทรัพย์ รองประธานคลัสเตอร์อุตสาหกรรมขนม และคุณแพร ลวณะมาลย์ เลขานุการคลัสเตอร์อุตสาหกรรมขนม บอกว่า การเข้ามารวมกันเป็นกลุ่ม ก็เพื่อที่จะช่วยเติมจุดที่แต่ละคนขาดไปให้เต็ม และยังถือเป็นการช่วยพัฒนาผลิตภัณฑ์ ตลอดจนธุรกิจให้เติบโตขึ้นอีกด้วย เพื่อนช่วยเพื่อนคติขับเคลื่อนกลุ่มให้แข็งแกร่ง สมาชิกแต่ละท่านล้วนมีความรู้และความสามารถที่แตกต่างกันออกไป ภายในกลุ่มจึงทำงานในลักษณะของ “เพื่อนช่วยเพื่อน” ใครที่ถนัดในเรื่องไหน ก็จะเป็นพี่เลี้ยงให้กับเพื่อนคนที่ยังขาดความเชี่ยวชาญตรงนั้นไป เช่น คุณโจ้มีความรู้ในเรื่องโรงงานผลิต เครื่องจักร มาตรฐานของผลิตภัณฑ์ต่างๆ ใครที่ต้องการความรู้ด้านนี้ก็สามารถมาขอคำปรึกษาจากคุณโจ้ได้เลย ในขณะเดียวกันคุณโจ้เอง ก็ได้รับคำปรึกษาเรื่องวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตจากสมาชิกท่านอื่นๆ เช่นกัน แค่พลิกนิดเดียวก็ทำให้อะไรเปลี่ยนไปเยอะ การเปลี่ยนแปลงจะไม่เกิดขึ้นเลย ถ้าไม่มีขั้นตอนของการพูดคุย และแลกเปลี่ยนไอเดียซึ่งกันและกัน บางไอเดียแค่ปรับบางจุดไปนิดเดียว ก็ทำให้อะไรหลายๆ อย่างเปลี่ยนไปได้เยอะ เช่น การปรับ Packaging ขนมหม้อแกงของคุณโจ้ ที่ได้ไอเดียมาจากสมาชิกในกลุ่มว่าอยากให้ลองทำขนมหม้อแกงแบบถ้วยกลมแทนถาดสี่เหลี่ยมแบบที่ทุกคนคุ้นชินกัน ผลปรากฎว่าขนมหม้อแกงของคุณโจ้ได้รับฟีดแบ็คกลับมาดีมาก ทานง่าย เก็บได้นาน แถมรสชาติยังอร่อยเหมือนเดิม ขายขนมยุคใหม่ต้องสนิทกันไว้ สมัยก่อนขายขนมเหมือนกัน หลายคนก็อาจจะคิดว่าต้องเป็นคู่แข่ง ต้องทะเลาะกันไปมา แต่สำหรับคนที่ทำธุรกิจขนมในยุคใหม่ สนิทกันไว้เป็นดีที่สุด หากมีอะไรจะได้ช่วยเหลือกัน เช่น มียอดออร์เดอร์สั่งเข้ามาเยอะมากจนผลิตไม่ทัน สมาชิกในกลุ่มก็สามารถแบ่งออร์เดอร์ให้กับคนในกลุ่มช่วยผลิตได้ โดยที่ไม่ต้องเสียออร์เดอร์หรือลูกค้าไป เพียงเพราะว่าผลิตไม่ทัน มาตรฐานคือสิ่งสำคัญของสินค้า ไม่ว่าจะผลิตสินค้าแบบไหนออกมา สินค้านั้นๆ ควรจะมีมาตรฐานรองรับเสมอ ซึ่งคุณแพรเองก็บอกว่า ภายในปี 2564 นี้ ทางกลุ่มกำลังผลักดันให้ผลิตภัณฑ์ของสมาชิกในกลุ่ม ได้รับมาตรฐานรองรับอย่างน้อย 1 อย่าง เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือให้กับผู้บริโภคว่าผลิตภัณฑ์ของสมาชิกในกลุ่ม มีความปลอดภัย รับประทานได้แบบไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ ขนมไทยต้องไม่หายไปอย่างถาวร นอกจากการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีคุณภาพมากยิ่งขึ้นแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่สมาชิกทุกคนในกลุ่มมีความตั้งใจร่วมกันเลยก็คือ อยากผลักดันให้ขนมไทยเป็นที่รู้จัก และไม่หายไปจากสายตาของทุกคน เพราะคนในกลุ่มเชื่อว่าขนมไทยเองก็มีศักยภาพไปไม่น้อยกว่าขนมของต่างประเทศเลย ทุกขั้นตอนการผลิตล้วนทำด้วยความละเอียด ใส่ใจ เพราะฉะนั้นคนในกลุ่มจึงอยากให้ทุกๆ คนลองเปิดใจให้กับขนมไทยมากขึ้น การเข้ามารวมกลุ่มกัน หากตั้งใจจะมาเพื่อตักตวง แต่ไม่คิดที่จะให้อะไรแก่ผู้อื่น นอกจากการพัฒนาจะไม่เกิดขึ้นจริงแล้ว กลุ่มก็จะไม่เดินหน้าไปไหนด้วย เพราะฉะนั้นการเปิดใจให้กัน พูดคุย แชร์ความรู้ ช่วยเหลือซึ่งกันและกันในแบบ “เพื่อนช่วยเพื่อน” ก็จะทำให้ทุกคนได้ประโยชน์กลับไปอย่างแน่นอน

เราจะช่วยกันแชร์ความคิด แล้วเอานวัตกรรมมาจับเพื่อปรับให้ผลิตภัณฑ์ออกมาดีกว่าเดิม คลัสเตอร์ FRUITS INNO เป็นกลุ่มที่นำผลไม้ พืช สมุนไพร มาแปรรูปด้วยการใช้เทคโนโลยี หรือนวัตกรรมต่างๆ เข้ามาช่วยซัพพอร์ต เพื่อต่อยอดและพัฒนาให้ผลิตภัณฑ์มีคุณภาพมากขึ้น โดยธุรกิจของสมาชิกในกลุ่มจะเน้นไปที่ขั้นตอนกลางน้ำเป็นหลักเลย แต่ก็จะมีผู้ประกอบการบางส่วนที่ทำธุรกิจในขั้นตอนต้นน้ำ และปลายน้ำด้วย ภายในคลัสเตอร์เองจะรวบรวมผู้ประกอบการตั้งแต่ระดับ Start Up ไปจนถึงผู้ประกอบธุรกิจระดับพันล้าน ซึ่งแต่ละท่านก็จะมีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านที่แตกต่างกัน อาทิ ขั้นตอนกระบวนการผลิต มาตรฐานของผลิตภัณฑ์ ตั้งแต่ภายในประเทศไปจนถึงต่างประเทศ การทำการตลาด หากสมาชิกคนใดต้องการความรู้ด้านไหนเป็นพิเศษ ก็สามารถเข้าไปขอคำปรึกษากับผู้ประกอบการคนนั้นๆ ได้โดยตรง “จากคู่แข่ง สู่คู่คิด พัฒนาธุรกิจไปด้วยกัน” เป็นคอนเซ็ปต์การดำเนินงานภายในกลุ่ม ซึ่งคุณไนซ์ ชัยสิทธิ์ หมอนประเสริฐ์ ประธานกลุ่มเล่าให้ฟังว่า เราจะเน้นพูดคุยเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้ ประสบการณ์ ปัญหาที่ผู้ประกอบการแต่ละท่านเจอ เพื่อหาวิธีปรับและพัฒนาให้ผลิตภัณฑ์มีคุณภาพที่ดีขึ้น เมื่อแปรรูปผลิตภัณฑ์เสร็จเรียบร้อยแล้ว ก่อนจะส่งผลิตภัณฑ์นั้นๆ เข้าสู่ตลาดจนไปถึงมือผู้บริโภค ทางกลุ่มของคุณไนซ์จะมีการจัด Class สำหรับขอความคิดเห็น หรือคอมเมนต์เพิ่มเติมจากสมาชิกก่อน ทั้งในแง่ของ Branding Packaging ไปจนถึงรสชาติ ซึ่งเจ้าของผลิตภัณฑ์เองก็สามารถนำข้อมูลในส่วนนี้ไปปรับและพัฒนาต่อได้ นอกจากการขอความคิดเห็นก่อนปล่อยผลิตภัณฑ์ใหม่แล้ว การแชร์ความรู้ หรือเทคนิคในการผลิตต่างๆ ยังมีส่วนช่วยให้สมาชิกในกลุ่มได้ไอเดียใหม่ๆ ในการนำไปต่อยอดผลิตภัณฑ์ของตัวเอง รวมไปถึงการช่วยลดต้นทุน และระยะเวลาในการผลิตให้กับสมาชิกอีกด้วย เช่น การทำมะเดื่อฝรั่งอบแห้ง โดยปกติแล้วจะสามารถเก็บไว้ได้ประมาณ 3 สัปดาห์ แต่พอได้ความรู้จากการพูดคุย จึงนำไปปรับขั้นตอนในการผลิต ทั้งวิธีการวางมะเดื่อ ปรับอุณหภูมิตอนอบ ก็สามารถช่วยลดเวลาในการอบลงได้ จาก 900 นาที เหลือเพียง 400 นาที ส่งผลให้มะเดื่อฝรั่งอบแห้ง สามารถเก็บได้นานขึ้นเป็น 5 – 6 เดือนเลยทีเดียว การแชร์ความคิดไม่เพียงแต่จะช่วยพัฒนาให้ผลิตภัณฑ์ดีขึ้นเท่านั้น แต่ยังนำไปสู่การ Cross กันระหว่างธุรกิจภายในกลุ่มอีกด้วย ซึ่งตรงจุดนี้ก็อยู่ในแผนที่คุณไนซ์กำลังดำเนินงานต่อไป เป้าหมายถัดมาที่คุณไนซ์อยากจะผลักดันเลยก็คือ การหาสมาชิกเข้ามาร่วมกลุ่ม เพื่อพัฒนาและนำเสนอผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ออกมาให้กับผู้บริโภค รวมไปถึงการหาหน่วยงานอื่นๆ เข้ามาช่วยซัพพอร์ตเพิ่มเติม เช่น ศูนย์วิจัยต่างๆ ที่จะเข้ามาช่วยเหลือด้านการผลิต หรือแหล่งเงินทุน ที่จะมาช่วยเสริมสร้างให้กลุ่มแข็งแกร่งยิ่งขึ้น แม้ภายในกลุ่มอาจมีสมาชิกบางท่านประกอบธุรกิจประเภทเดียวกัน แต่ด้วยคอนเซ็ปต์การดำเนินงานที่ชัดเจนของคุณไนซ์ ทำให้สมาชิกทุกท่านต่างเป็นเหมือนที่ปรึกษาให้กันและกัน ช่วยพัฒนาธุรกิจไปด้วยกัน นอกจากจะทำให้ผลิตภัณฑ์ออกมามีคุณภาพมากขึ้นแล้ว ยังทำให้การดำเนินงานภายในกลุ่มเติบโตและประสบความสำเร็จอีกด้วย ตอนนี้ทางกลุ่ม FRUITS INNO มีโรงงานอุตสาหกรรมตั้งแต่ขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ่ ที่ได้รับมาตรฐานการส่งออกทั้งในประเทศและต่างประเทศ เช่น GMP codex, HACCP, ISO, HALAL, ORGANIC, GAP ที่สามารถผลิตผลไม้แปรรูป ทั้งแบบชนิดพร้อมดื่มและชนิดอบแห้ง หากผู้ประกอบการท่านไหนกำลังมองหาโรงงานที่รับ OEM ก็สามารถติดต่อมาทางคุณไนซ์ได้เลย

สินค้าดี มีมาตรฐานรองรับ ตรวจสอบย้อนกลับได้ ถึงจะสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภคได้ คลัสเตอร์อุตสาหกรรมผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ (Organic Herbs Thailand) เป็นกลุ่มที่เน้นธุรกิจแบบกลางน้ำ ด้วยวิธีการแปรรูปสมุนไพรจากวัตถุดิบแบบออร์แกนิก เพื่อนำมาทำเป็นผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพที่ใช้ภายนอก ไม่ว่าจะเป็น สกินแคร์ เซร่ำบำรุงผิวต่างๆ สบู่ แชมพู รวมไปถึงสินค้าประเภท Health Care อย่างน้ำขมิ้น น้ำมัลเบอร์รี เป็นต้น ก่อนที่จะมารวมกลุ่มเป็นคลัสเตอร์เหมือนทุกวันนี้ คุณแม็ค ศิริพัฒน์ มีทับทิม ประธานกลุ่มเล่าให้ฟังว่า พวกเขามีการรวมตัวกันเป็นเครือข่าย เพื่อศึกษาข้อมูลเรื่องมาตรฐาน ACT C and H มาก่อน จากนั้นจึงพัฒนากลุ่มขึ้นมาเป็นคลัสเตอร์ เพื่อผลักดันให้ผลิตภัณฑ์ของสมาชิกภายในกลุ่ม ได้รับการรองรับตามมาตรฐาน ACT C and H ซึ่งในปัจจุบันอยู่ระหว่างกระบวนการการตรวจสอบเกิน 50% แล้ว และคาดว่าผลิตภัณฑ์ทั้งหมดน่าจะได้มาตรฐานดังกล่าวมารองรับครบ 100% ภายในปี 2565 เมื่อสินค้ามีคุณภาพ ได้รับการรับรองตามมาตรฐาน ACT C and H แล้ว การสร้างแบรนด์ และหาช่องทางการตลาด เพื่อส่งเสริมทางด้านการขายให้กับผู้ประกอบการ จึงเป็นสเต็ปต่อไปที่อยู่ในแผนของคุณแม็ค โดยคุณแม็คและทีมคณะกรรมการเอง ก็ช่วยกันสร้างเว็บไซต์ออนไลน์ อย่าง https://www.herbsstarter.com ขึ้นมา ซึ่งเว็บไซต์นี้จะเป็นเหมือนเครื่องมือที่เข้ามาช่วยในเรื่องของการสร้างแบรนด์ ตั้งแต่การออกแบบ Packaging ถ่ายภาพ ทำโลโก้ หลังจากที่ผลิตภัณฑ์ได้รับการแปรรูปเรียบร้อยแล้ว ก็จะนำข้อมูลของผลิตภัณฑ์นั้นๆ เข้าสู่แพลตฟอร์มการตลาดที่มีชื่อว่า “Health Harvest” https://healthharvest.bentoweb.com/th/mobile เพื่อช่วยโปรโมต และเป็นช่องทางในการจำหน่าย ทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ ซึ่งปัจจุบันนี้ผลิตภัณฑ์ภายในกลุ่ม ได้มีการส่งออกไปยังประเทศจีนแล้วด้วย นอกจากมาตรฐานแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่จะช่วยเสริมให้ผู้บริโภคมีความมั่นใจในผลิตภัณฑ์ของสมาชิกเพิ่มมากขึ้นก็คือ “ระบบการตรวจสอบย้อนกลับ” ที่จะมีข้อมูลระบุไว้ตั้งแต่วัตถุดิบต้นทาง กระบวนการผลิต ผลิตภัณฑ์มีมาตรฐานอะไรมารองรับหรือไม่ เพื่อให้ผู้บริโภคสามารถเช็กข้อมูลย้อนกลับได้เลยว่าผลิตภัณฑ์ที่คุณซื้อไปนั้น มีคุณภาพ และเป็นของจริง ซึ่งข้อมูลตรงนี้จะขึ้นตรงกับกระทรวงพาณิชย์เลย สามารถเชื่อถือได้แน่นอน การเข้ามารวมกลุ่มจนกลายเป็นคลัสเตอร์เหมือนดั่งทุกวันนี้ ไม่เพียงแต่จะเปิดโอกาสให้ผู้ประกอบการเข้ามาแลกเปลี่ยนความรู้ หรือสร้างคอนเน็กชันในแวดวงธุรกิจของตัวเองเท่านั้น แต่สมาชิกในกลุ่มเองยังได้รับการสนับสนุนและความช่วยเหลือจากหน่วยงานต่างๆ อีกไม่น้อย เช่น กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม ที่เข้ามาเป็นที่ปรึกษาตั้งแต่เพิ่งเริ่มเข้าสู่คลัสเตอร์ในช่วงแรกๆ รวมไปถึงสำนักงานมาตรฐานเกษต อินทรีย์ (มกท.) ที่เข้ามาให้ความรู้เรื่องมาตรฐาน ACT C and H. การดำเนินงานภายในกลุ่มจะไม่สามารถเดินต่อไปได้เลย หากขาดจิ๊กซอว์ส่วนสำคัญ อย่าง “ความร่วมมือร่วมใจของสมาชิก” ไป เมื่อไรก็ตามที่คนในกลุ่มมีทัศนคติตรงกัน มองเห็นเป้าหมายไปในทิศทางเดียวกัน มุ่งเน้นการแชร์ข้อมูลเพื่อพัฒนาสินค้าให้มีคุณภาพ มากกว่าจะมานั่งแข่งขันกันเอง ก็จะทำให้กลุ่มเข้าใกล้เป้าหมายได้เร็วมากยิ่งขึ้น

โจทย์ของการมารวมกลุ่มกัน คือต้องทำให้พวกเขาเห็นภาพไปพร้อมกันว่าผลลัพธ์คืออะไร นี่คือกุญแจหลักของการดำเนินงานภายใน “คลัสเตอร์อุตสาหกรรมสมุนไพรและอาหารเพื่อสุขภาพ จังหวัดอำนาจเจริญ” คุณสตีฟ สถิตย์ ม่วงกรุง ตัวแทนของคลัสเตอร์ เล่าถึงจุดเริ่มต้นของการมารวมกลุ่มให้ฟังว่า เขาต้องการที่จะสร้างเครือข่ายในการผลิตสินค้าออร์แกนิก เพื่อตอบโจทย์ให้ตรงตามปริมาณความต้องการของผู้บริโภคที่มีมากขึ้น เนื่องจากคนเริ่มหันมาใส่ใจเรื่องสุขภาพ ซึ่งการดำเนินงานภายในกลุ่ม ก็ต้องอาศัยแผนการดำเนินงานที่ชัดเจน เพื่อช่วยพัฒนาและขับเคลื่อนให้กลุ่มเติบโตขึ้นเรื่อยๆ ทุกคนต้องได้ประโยชน์ร่วมกัน สเต็ปแรกของการมารวมกลุ่มกันเลยก็คือ ต้องทำให้เขาเห็นภาพเดียวกันกับเราก่อน เล่าให้เขาฟังว่าการเข้ามารวมกลุ่มนั้นจะช่วยธุรกิจของเขาในด้านใด และภายในอีก 2-3 ปีข้างหน้า จะเกิดผลลัพธ์อะไรบ้างกับธุรกิจของเขา เช่น สินค้าจะได้รับการพัฒนาด้วยเทคโนโลยีต่างๆ มีมาตรฐานรองรับ ราคาดีขึ้น ขายง่าย นอกจากนี้ยังถือเป็นการสร้างอาชีพให้กับพี่น้องเกษตรกร ได้มีพื้นที่ทำกิน และไม่ถูกกดราคาในการขายสินค้าอีกด้วย ปั้นพื้นฐานความรู้ด้านการผลิตให้แน่น เครื่องมือสำคัญที่จะช่วยให้ผู้ประกอบการผลิตสินค้าออกมาได้อย่างมีคุณภาพ นั่นก็คือ “ความรู้พื้นฐานของการผลิต” ที่คุณสตีฟวางแผนไว้ว่าอยากจะต่อยอดให้กับสมาชิก ด้วยการนำเทคโนโลยีและนวัตกรรมต่างๆ เข้ามาช่วยยกระดับสินค้าให้มีมูลค่าเพิ่มมากขึ้น มาตรฐานของสินค้าคือการสร้างความน่าเชื่อถือ ยิ่งผลิตภัณฑ์ของสมาชิกมีมาตรฐานรองรับมากเท่าไร ก็ยิ่งทำให้สินค้าของพวกเขาน่าเชื่อถือเพิ่มมากขึ้นเท่านั้น เพราะฉะนั้นการผลิตสินค้าให้มีคุณภาพ ตรงตามมาตรฐานจึงเป็นสิ่งที่ทางกลุ่มให้ความสำคัญ โดยคุณสตีฟบอกว่า ตั้งใจอยากจะให้สินค้าของทุกๆ กิจการภายในคลัสเตอร์ มีมาตรฐานมารองรับ ไม่ว่าจะเป็น มาตรฐาน อย. GMP หรือ Organic วางแผนการผลิตด้วยวิธีพรีออเดอร์ โรงงานกลางของกลุ่ม เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่อยู่ในแผนการดำเนินงาน โดยคุณสตีฟอยากให้โรงงานนี้ เป็นศูนย์รวมผลผลิตจากธุรกิจของสมาชิก ที่สามารถเปิดรับการผลิตสินค้าแบบ Pre-order จากการสำรวจความต้องการของผู้บริโภค ว่ามีแนวโน้มต้องการสินค้าชนิดไหนเป็นพิเศษ เพื่อนำมาเป็นฐานข้อมูลในการผลิตสินค้าล่วงหน้าต่อไป พาอำนาญเจริญสู่ฮับของสินค้าออร์แกนิก เป้าหมายสูงสุดของกลุ่มที่คุณสตีฟและสมาชิกอยากจะผลักดันร่วมกัน เพื่อส่งเสริมให้ผลิตภัณฑ์เกษตรอินทรีย์ สมุนไพร และอาหารเพื่อสุขภาพ เป็นที่รู้จักเพิ่มมากขึ้น เมื่อไรก็ตามที่ผู้บริโภคต้องการสินค้าออร์แกนิก อำนาจเจริญก็จะเป็นที่แรกที่พวกเขานึกถึงนั่นเอง ถึงแม้ว่าคลัสเตอร์ของคุณสตีฟจะเพิ่งเริ่มดำเนินงานในปีนี้เป็นปีแรก แต่การมีแผนการดำเนินงานที่ชัดเจน ก็สามารถช่วยพัฒนาทั้งศักยภาพของสมาชิก ผลผลิต และขับเคลื่อนกลุ่มให้ไปถึงเป้าหมายที่ตั้งไว้ได้

ทำสิ่งที่เด่นให้เก่งขึ้นมา อยากทำให้คนเกิดความรู้สึกว่า ถ้ามาอีสานต้องมาเที่ยวสปา ซื้อยาสมุนไพร คลัสเตอร์สบายดี เฮิร์บแอนสปา ศูนย์กลางอุตสาหกรรมสมุนไพรแปรรูปและสปา อิสานเหนือ เป็นอีกหนึ่งคลัสเตอร์ที่อยู่ในแวดวงสมุนไพรไทย คุณน็อต รจสิทธิ์ ไกรวงศ์ ประธานคลัสเตอร์เล่าให้ฟังว่า ภายในกลุ่มจะมีผลิตภัณฑ์ที่ค่อนข้างหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น ตะไคร้ ขมิ้น ฟ้าทะลายโจร น้ำมันนวดสมุนไพร ยาหม่อง ยาดม ลูกประคบ นอกจากจะมีผลิตภัณฑ์ที่หลากหลายแล้ว กลุ่มของคุณน็อตยังรวบรวมผู้ประกอบการที่มีความเชี่ยวชาญในแวดวงสมุนไพรเอาไว้อย่างครอบคลุม โดยมีตั้งแต่ผู้ที่ปลูกสมุนไพรโดยตรง ผู้ที่นำสมุนไพรไปแปรรูป ผู้ประกอบการสินค้า OTOP ผู้จำหน่ายสินค้าน้ำสมุนไพร คุณหมอแพทย์แผนไทยที่เปิดคลินิกแพทย์แผนไทย โรงเรียนนวดแผนไทย โรงเรียนสปา ซึ่งจุดนี้ถือเป็นจุดที่ทำให้คลัสเตอร์ของคุณน็อตแตกต่างไปจากคลัสเตอร์สมุนไพรอื่นๆ เนื่องจากสมาชิกในกลุ่มมีความหลากหลาย มาจากสายอาชีพที่แตกต่างกัน ทางคลัสเตอร์ของคุณน็อตจึงมีวิธีแบ่งสมาชิกออกเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่ ฝ่ายแพทย์แผนไทย ฝ่ายสปา ฝ่ายเกษตรแปรรูป และฝ่ายตลาด นอกจากจะบริหารงานได้อย่างเป็นสัดส่วนแล้ว ยังทำให้สมาชิกสามารถเข้าถึงความรู้ที่ตัวเองต้องการได้ง่ายขึ้นด้วย กลุ่มของคุณน็อตไม่ได้มีแค่สินค้า หรือบริการเท่านั้น แต่จุดเด่นของกลุ่มอยู่ที่มีการให้ความรู้ คำปรึกษา เรื่องแพทย์แผนไทยจากคุณหมอที่มีความเชี่ยวชาญโดยเฉพาะ ซึ่งตรงนี้ก็จะทำให้ผลิตภัณฑ์สมุนไพรของสมาชิกในกลุ่ม มีความน่าเชื่อถือเพิ่มมากยิ่งขึ้น การผลักดันให้แพทย์แผนไทยและสมุนไพรเป็นที่รู้จักเพิ่มขึ้น เป็นเป้าหมายหลักของกลุ่มที่คุณน็อตอยากดำเนินงานต่อไป คุณน็อตอยากให้สมุนไพรไทยเป็นเหมือนของดีอีกอย่างหนึ่งของภาคอีสาน เมื่อไรที่มาก็จะต้องมาเที่ยวสปา และซื้อยาสมุนไพรติดไม้ติดมือกลับไป เหมือนกับที่เมื่อเราพูดถึงทุเรียนเมื่อไร ก็จะต้องนึกถึงจังหวัดจันทบุรี หรือตราดก่อนนั่นเอง เมื่อแพทย์แผนไทยและสมุนไพรเป็นที่รู้จักแล้ว คนก็จะเริ่มหันมาให้ความสนใจ เดินทางมาถึงถิ่นอีสานเพิ่มมากขึ้น นอกจากสมาชิกในกลุ่มจะได้ส่งต่อความรู้ดีๆ เกี่ยวกับสมุนไพรไทยแล้ว ยังถือเป็นการสร้างรายได้ให้กับผู้ประกอบการ รวมถึงคนในพื้นที่นั้นๆ อีกด้วย ตลอดระยะเวลา 2 ปีที่ผ่านมาหลังจากได้เข้ามารวมกลุ่มกันจนเป็นคลัสเตอร์ สิ่งหนึ่งที่อยู่ในความตั้งใจของคุณน็อตเลยก็คือ การพัฒนาศักยภาพของสมาชิก เพื่อให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพ ด้วยวิธีการลงไปพูดคุย ไปดูว่าธุรกิจของสมาชิกคนนั้นๆ ติดปัญหาเรื่องอะไร อยากรู้เรื่องไหนเป็นพิเศษ เช่น การนำนวัตกรรมเข้ามาช่วยแปรรูปผลิตภัณฑ์ ความรู้เรื่องการตลาด เป็นต้น คุณน็อตมองว่าการลงไปพูดคุยโดยตรงกับสมาชิกเลย จะทำให้แก้ปัญหาได้อย่างตรงจุด เมื่อเขามีความรู้ในเรื่องนั้นๆ แล้ว เขาก็จะนำไปพัฒนาธุรกิจของเขาต่อได้ ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าการที่กลุ่มจะเข้มแข็งได้นั้น ต้องมาจากโครงสร้างที่แข็งแรง ทั้งทางด้านทัศนคติของสมาชิก การบริหารจัดการ รวมไปถึงแผนการดำเนินงานที่สามารถเข้ามาช่วยเหลือ และแก้ปัญหาได้อย่างตรงจุด สิ่งเหล่านี้ไม่เพียงแต่จะช่วยพัฒนาให้ธุรกิจของสมาชิกเติบโตเท่านั้น แต่ยังเป็นการขับเคลื่อนให้กลุ่มเดินทางไปสู่เป้าหมายที่วางร่วมกันไว้ได้อีกด้วย

เมื่อสมาชิกมีความรู้จริงในงานแล้ว เดี๋ยวผลสัมฤทธิ์จะตามมาเอง… คลัสเตอร์อุตสาหกรรมไม้ยางพาราจังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นอีกหนึ่งกลุ่มที่เพิ่งรวมตัวกันในช่วงเดือนมีนาคม ปี 2564 ที่ผ่านมา โดยธุรกิจหลักๆ จะเป็นขั้นตอนกลางน้ำ ที่นำพืชทางเศรษฐกิจของภาคใต้ อย่าง “ไม้ยางพารา” มาแปรรูปแล้วส่งออก เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับไม้ยางพารา ที่ให้น้ำยางได้น้อยลง หรือไม่สามารถให้น้ำยางได้อีกต่อไป คุณชาลี นราพงศ์ เมืองศรี ตัวแทนของคลัสเตอร์เล่าให้ฟังว่า กลุ่มของเขาอยากจะผลักดันเรื่องการทำผลผลิตออกมาให้ได้คุณภาพใกล้เคียงกันมากที่สุด ซึ่งสมาชิกภายในกลุ่มเองก็ต้องมาช่วยกันหาตรงกลางว่า จะกำหนดคุณภาพแบบไหน ถึงจะทำให้โรงงานทั้ง 19 แห่งที่อยู่ภายในกลุ่มสามารถแปรรูปไม้ยางพาราออกมาได้ตรงตามความต้องการของลูกค้ามากที่สุด แต่ก่อนที่จะกำหนดคุณภาพไม้ยางพาราร่วมกันได้นั้น สิ่งที่สมาชิกต้องเรียนรู้ก่อนเลยก็คือ “กระบวนการผลิต” ว่าจะต้องใช้วิธีการอย่างไร ถึงจะทำให้ผลผลิตออกมาอย่างมีคุณภาพตามที่วางไว้ ซึ่งความรู้ในส่วนนี้ก็จะได้มาจากการแชร์และพูดคุยอย่างเปิดใจ ไม่ว่าจะเป็น ขั้นตอนวิธีการเลื่อยไม้ การอาบน้ำยา การอบแห้ง หรือต้องอบไม้อย่างไรให้ได้ไม้ที่มีสีขาวนวล เพื่อนำไปขายในราคาที่สูงขึ้นได้ นอกจากนี้การเข้ามารวมกลุ่มกัน ยังเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญที่เปิดโอกาสให้โรงงานใหญ่ๆ และโรงงานเล็กๆ ได้ทำความรู้จักกันเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูล เข้าไปศึกษาดูงานในโรงงานของกันและกัน หากมีอะไรจะได้ช่วยกันคิด ช่วยกันขาย ช่วยกันสร้างรายได้ไปด้วยกัน หรือถ้าโรงงานใดติดปัญหา ก็สามารถให้ความช่วยเหลือ หรือช่วยผลิตให้กันได้ ในสเต็ปต่อไปทางกลุ่มวางแผนไว้ว่า จะขอความช่วยเหลือกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน พัฒนาหลักสูตรการเลื่อยไม้ หรือโรงเรียนนายม้า เพื่อพัฒนาศักยภาพของคนให้มีความเชี่ยวชาญในเรื่องของการเลื่อย และแปรรูปไม้ยางพาราเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากนายไม้จะเป็นผู้ที่ควบคุมกระบวนการผลิตที่คอยเลื่อยไม้ ยกไม้ที่มีน้ำหนักมาก รวมไปถึงการทำงานกับเครื่องจักรที่มีความเสี่ยงอันตราย เพราะฉะนั้นคนที่จะมาทำหน้าที่ตรงนี้ได้ จะต้องมีความรู้ความเชี่ยวชาญ และความระมัดระวังค่อนข้างสูง อีกหนึ่งสิ่งที่คุณชาลีและกลุ่มอยากต่อยอดเพิ่มเติมเลยก็คือ การใช้นวัตกรรมเข้ามาช่วยเหลือในการทำงาน อย่างนวัตกรรมออโตเมชัน เครื่องเลื่อยไม้ที่ทางกลุ่มมีอยู่แล้ว แต่อาจจะยังใช้งานได้อย่างไม่เต็มประสิทธิภาพ เนื่องจากไม้ยางพารามีตำหนิตามธรรมชาติที่ต้องคัดออก และรูปทรงที่ไม่สม่ำเสมอ แต่เครื่องนี้เหมาะที่จะนำมาเลื่อยไม้ที่มีลักษณะกลมและไม่มีตำหนิ นอกจากนี้ทางกลุ่มของคุณชาลียังอยากพัฒนาโปรแกรมโต๊ะเลื่อยเพิ่มเติมด้วย ซึ่งตรงนี้อาจจะต้องขอความช่วยเหลือจากอาจารย์ และหน่วยงานที่มีความเชี่ยวชาญเข้ามาให้ความรู้เพิ่มเติม การเข้ามารวมกลุ่มกันจนเป็นคลัสเตอร์ดั่งในทุกวันนี้ แม้จะเป็นระยะเวลาเพียงไม่กี่เดือน แต่ก็เป็นสัญญาณเริ่มต้นที่ดี ที่ทุกคนจะหันมาช่วยกันส่งเสริมธุรกิจไม้ยางพาราของไทย ทั้งในเรื่องของการช่วยกันขาย รวมถึงการให้คำปรึกษา เพื่อพัฒนาให้ไม้ยางพารามีคุณภาพใกล้เคียงกันมากขึ้น ซึ่งสเต็ปแรกของการนำไปสู่การทำงานที่เวิร์กเลยก็คือ การแชร์ความรู้กันอย่างเปิดใจ และมองสมาชิกร่วมกลุ่มเป็นเหมือนเพื่อนคู่ค้าที่ไม่ใช่คู่แข่ง แล้วร่วมกันพัฒนาให้ธุรกิจและคลัสเตอร์ค่อยๆ แข็งแรงไปด้วยกัน

“เพราะเราใส่ใจเรื่องคุณภาพ ทุกคนเลยตั้งใจทำกันมากเราเชื่อว่าถ้าสินค้าดี เดี๋ยวจะมีคนซื้อตามมา…” คลัสเตอร์ขอนแก่นเกษตรแปรรูป เป็นกลุ่มที่รวบรวมสินค้าประเภทพืชผัก ผลไม้ และสมุนไพรเข้าไว้ด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็น ผักสลัด มะนาว หน่อไม้ ตะไคร้แห้ง กระเจี๊ยบแห้ง มันญี่ปุ่น สมุนไพรอบแห้ง โดยคุณทิด อาทิตย์ แสงโลกีย์ ประธานคลัสเตอร์ขอนแก่นเกษตรแปรรูป เล่าให้ฟังว่า จุดเด่นของกลุ่มเขาอยู่ที่ความหลากหลายทางด้านผลผลิต ที่สามารถหยิบจับมาพัฒนาเป็นอะไรก็ได้ แต่ไม่ว่าจะทำหรือพัฒนาผลิตภัณฑ์ตัวไหน สิ่งที่คุณทิดให้ความสำคัญมากที่สุดเลยก็คือ “คุณภาพของสินค้า” เพราะคุณทิดเคยมีประสบการณ์ตรงจากการแนะนำสินค้าให้กับคนใกล้ตัว แต่พอเขาไปซื้อมากลับได้สินค้าที่มีคุณภาพต่างไปจากรอบที่คุณทิดเคยซื้อ คุณทิดเลยคิดว่าคุณภาพมีส่วนสำคัญ ที่จะทำให้ลูกค้ากลับมาซื้อสินค้าอีกครั้ง รวมไปถึงการบอกต่อ เพื่อให้เกิดตลาดใหม่ๆ ได้อีกด้วย ตอนนี้คุณทิดและสมาชิกกำลังพัฒนา “แกงหน่อไม้กึ่งสำเร็จรูป” สินค้าตัวแรกของกลุ่มออกมา โดยผู้ซื้อสามารถเทน้ำใส่ลงไป แล้วถ้วยจะร้อนเอง พร้อมทานได้ภายในไม่กี่นาที คุณทิดได้ไอเดียนี้มาจากบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปแบบ Hot Cup เลยนำมาจับคู่กับหน่อไม้ ซึ่งเป็นผลผลิตที่ปลูกง่าย แถมสมาชิกหลายๆ คนยังปลูกไว้อยู่แล้วด้วย ตอนนี้แกงหน่อไม้กึ่งสำเร็จรูปอยู่ในช่วงทดลอง และปรับสูตรให้มีความคงที่ เพื่อให้ได้สินค้าที่มีคุณภาพมากที่สุด หากทำออกมาให้ดี ก็มีโอกาสที่จะส่งออกไปยังต่างประเทศได้ ซึ่งตรงจุดนี้ก็ได้อุตสาหกรรมภาค 5 เข้ามาช่วยซัพพอร์ตด้วย ผลิตภัณฑ์อย่างแกงหน่อไม้กึ่งสำเร็จรูปจะไม่เกิดขึ้นเลย ถ้าไม่ได้มารวมกลุ่มจนเป็นคลัสเตอร์เหมือนทุกวันนี้ นอกจากสมาชิกในกลุ่มจะได้พูดคุยเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้ของผลผลิตในด้านต่างๆ แล้ว ธุรกิจของสมาชิกบางคนก็ยังได้ไอเดียสำหรับนำไปต่อยอดผลิตภัณฑ์ของตัวเองอีกด้วย เช่น สมาชิกที่ปลูกเห็ด ก็ได้ไอเดียทำข้าวเกรียบจากสมาชิกที่ปลูกมันเทศญี่ปุ่น หรือแม้กระทั่งสมาชิกที่ทำสมุนไพรอบแห้ง ก็ได้ไอเดียในการทำชาสมุนไพรบัวสวยงาม จากสมาชิกที่ทำบัวสวยงามขาย ด้วยความที่กลุ่มของคุณทิด เพิ่งจะดำเนินงานมาได้เพียง 1 ปี คุณทิดเลยตั้งใจอยากที่จะพัฒนาแผนการดำเนินงาน ควบคู่ไปกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์ด้วย ซึ่งหนึ่งในแผนที่คุณทิตวางไว้เลยก็คือ อยากให้มีหน้าร้านสำหรับกลุ่ม เพื่อจัดจำหน่ายสินค้าของสมาชิก รวมถึงสินค้าในนามกลุ่มเพิ่มเติม นอกจากจะทำให้ผู้ซื้อรู้จักกับผลิตภัณฑ์ต่างๆ แล้ว ยังได้รู้จักกลุ่มของคุณทิดไปในตัวด้วย การมารวมกลุ่มเพื่อช่วยกันพัฒนาทั้งศักยภาพของสมาชิก และผลิตภัณฑ์เองเป็นเรื่องที่ดีอยู่แล้ว แต่สิ่งที่คุณทิดย้ำกับสมาชิกอยู่เสมอเลยก็คือ ต้องไม่ลืมที่จะใส่ใจเรื่องคุณภาพของสินค้า เพราะไม่ใช่แค่ผู้ประกอบการจะขายสินค้าได้เท่านั้น แต่ผู้บริโภคก็จะได้รับสินค้าที่ดี มีคุณภาพไปด้วยนั่นเอง

สเต็ปแรกของการมารวมกลุ่มกันเลยก็คือ ต้องพูดคุย และเปิดใจให้กันเยอะๆ คุณแก้ว แก้วตา โชติสิงห์ ประธานของกลุ่มเล่าให้ฟังว่า สิ่งนี้ก็เป็นสิ่งที่สำคัญไปไม่น้อยกว่า การเซ็ตระบบ หรือวางแผนการดำเนินงานเลย เมื่อสมาชิกพูดคุยอย่างเปิดใจ ก็จะเกิดเป็นความเชื่อใจกันภายในกลุ่ม จนนำไปสู่การทำงานแบบเพื่อน ที่เข้ามาเพื่อพัฒนา ไม่ได้มาเพื่อประโยชน์ของตัวเอง เมื่อก้าวแรกที่เป็นความสัมพันธ์ของคนในกลุ่มแข็งแรงแล้ว ก้าวต่อไปก็จะเป็นเรื่องของการพัฒนากลุ่ม คลัสเตอร์สมุนไพรไทยมีดี เป็นกลุ่มที่รวบรวมธุรกิจที่เกี่ยวกับสมุนไพร เวชสำอาง ยารักษาโรค อาหารเสริม เข้าไว้ด้วยกัน แม้ปีนี้จะเพิ่งดำเนินงานเป็นปีแรก แต่จากการปูรากฐานเรื่องการพูดคุยอย่างเปิดใจ ก็ทำให้สมาชิกในกลุ่มได้อะไรติดไม้ติดมือกลับไปไม่น้อย อย่างแรกเลยก็คือ การแลกเปลี่ยนความรู้ในเรื่องของสมุนไพรชนิดต่างๆ รวมไปถึงวิธีการทำธุรกิจ ที่มีส่วนช่วยให้สมาชิกในกลุ่มเกิดการพัฒนาทั้งศักยภาพ และผลิตภัณฑ์ของแต่ละคน นอกจากนี้การรวมกลุ่มกันยังนำไปสู่ Business Matching ได้อีกด้วย เมื่อสมาชิกมีไอเดียอยากที่จะทำผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ หรือต้องการวัตถุดิบเพื่อนำไปพัฒนาผลิตภัณฑ์เดิมให้ดียิ่งขึ้น ก็จะติดต่อคนในกลุ่มเพื่อขอซื้อวัตถุดิบนั้นๆ เรียกได้ว่าเป็นธุรกิจแบบครบวงจร ที่มีทั้งผู้ปลูกสมุนไพร ไปจนถึงผู้ประกอบการที่จะนำวัตถุดิบไปแปรรูปต่อเล แม้กลุ่มของเราจะทำธุรกิจเกี่ยวกับสมุนไพร แต่ก็ต้องอาศัยความรู้ส่วนอื่นๆ เพื่อช่วยผลักดันให้สมุนไพรไทยเป็นที่รู้จักให้มากขึ้น ซึ่งตรงนี้ถือเป็นเป้าหมายหลักของกลุ่มที่คุณแก้ววางไว้เลย โดยคุณแก้วจะระดมความคิด พูดคุยกับสมาชิกในกลุ่มว่าต้องการความรู้ส่วนไหนเพิ่มเติม หากเป็นเรื่องที่สมาชิกในกลุ่มอาจจะยังไม่มีความเชี่ยวชาญเป็นพิเศษ ก็จะติดต่อให้ผู้ที่มีความรู้โดยเฉพาะ และหน่วยงานภาครัฐเข้ามาช่วยเหลือเพิ่มเติม เช่น การทำผลิตภัณฑ์ให้ตรงตามมาตรฐานของ อย. การพัฒนา Packaging ความรู้ทางด้านโซเชียลมีเดีย รวมไปถึงการทำการตลาด เพื่อเพิ่มยอดขายให้กับผลิตภัณฑ์ของสมาชิกในกลุ่ม ไม่ใช่แค่การปูพื้นฐานความรู้ทักษะต่างๆ เท่านั้น แต่การจัดอีเวนต์ ก็เป็นอีกหนึ่งโปรเจ็กต์ที่อยู่ในแผนการดำเนินงานของคุณแก้ว โดยอีเวนต์นี้จะจัดขึ้นเพื่อรวบรวมสินค้าของคนในกลุ่มออกมาขาย และทำให้ผู้บริโภคได้รู้จักผลิตภัณฑ์ที่เป็นสมุนไพรไทยอีกทางหนึ่งด้วย เพราะคุณแก้วเชื่อว่ายังมีผู้บริโภคอีกหลายคน ที่ต้องการเห็นและสัมผัสสินค้าโดยตรง แถมการจัดอีเวนต์ยังช่วยให้สมาชิกในกลุ่มได้รับรู้ถึงความต้องการของผู้บริโภคเพิ่มมากขึ้นด้วย คลัสเตอร์ที่เพิ่งมารวมกลุ่มกัน ยิ่งต้องพูดคุยกัน อาศัยความร่วมมือ และเชื่อใจในตัวสมาชิกมากๆ หากตั้งใจอยากจะมาตักตวงผลประโยชน์ อยากจะเข้ามาแย่งตลาด หรือมาแข่งกันเอง นอกจากกลุ่มจะไม่เดินไปไหนแล้ว ความตั้งใจอยากที่จะผลักดันสมุนไพรไทยให้เป็นที่รู้จักก็จะไม่เกิดขึ้นจริงด้วย เพราะฉะนั้นความสัมพันธ์ของสมาชิกในกลุ่ม จึงเป็นสเต็ปแรกที่คุณแก้วให้ความสำคัญ

“การเริ่มต้นมารวมกลุ่มกันในช่วงแรกๆ มักจะยากเสมอ…” แบบฝึกหัดด่านแรก ที่ผู้ประกอบการหลายๆ คนต้องเจอ เมื่อเริ่มต้นเข้ามารวมกลุ่มกัน ซึ่งคุณไอซ์ อรรถกร หมูนวล ในฐานะประธานคลัสเตอร์น้องใหม่อย่าง “อุตสาหกรรมแปรรูปอาหาร จังหวัดตาก” ที่เพิ่งเริ่มต้นดำเนินงานมาได้ปีกว่าๆ ก็บอกไว้เลยว่า ถึงผลลัพธ์จะยังไม่ชัด แต่ก็ใช่ว่าจะไม่สามารถพัฒนา และประสบความสำเร็จได้ อุตสาหกรรมแปรรูปอาหาร จังหวัดตาก เป็นคลัสเตอร์ที่รวบรวมธุรกิจเกี่ยวกับการปลูกพืช การเลี้ยงสัตว์ การแปรรูปสินค้าทางการเกษตร ตั้งแต่ต้นน้ำ ไปจนถึงปลายน้ำของจังหวัดตาก เข้าไว้ด้วยกัน และด้วยความที่ จ.ตาก มีทรัพยากรค่อนข้างเยอะ ทำให้กลุ่มของเขามีผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย ซึ่งคุณไอซ์มองว่านี่แหละคือ “จุดเด่นของคลัสเตอร์เขา” ผลิตภัณฑ์หลากหลาย ทรัพยากรที่จะนำมาทำเป็นวัตถุดิบก็มีให้เลือกมากมาย คุณไอซ์เลยอยากจะต่อยอดจุดเด่นตรงนี้ออกมาในรูปแบบ “ผลิตภัณฑ์ในนามของกลุ่ม” เพื่อพรีเซนต์ของดีจังหวัดตากให้เป็นที่รู้จัก แถมยังเป็นการสร้างแบรนด์ให้กับคลัสเตอร์ของเขาอีกด้วย สำหรับผลิตภัณฑ์ของกลุ่มที่กำลังอยู่ในช่วงต่อยอดด้วยการนำวัตถุดิบในพื้นที่มาพัฒนา ก็จะมีการนำบุกมานำแปรรูปเป็นเส้นบุกสด เส้นบุกกึ่งสำเร็จรูปในถ้วยพร้อมรับประทาน และอะโวคาโด ที่จะนำมาแปรรูปเป็นแป้งแผ่นสำหรับห่ออาหารรับประทาน ซึ่งจะมีความคล้ายกับแป้งห่อแหนมเนือง งานนี้ทางกลุ่มของคุณไอซ์เองก็ได้รับความรู้และความช่วยเหลือจากศูนย์ส่งเสริมอุตสาหกรรมภาคที่ 2 (พิษณุโลก) ด้วย แน่นอนว่าสิ่งเหล่านี้จะไม่เกิดขึ้นจริงเลย ถ้าไม่มีวิธีการดำเนินงานที่ชัดเจน ทางกลุ่มของคุณไอซ์จะมีการประชุมกันทุกๆ เดือน ซึ่งกิมมิกของการประชุมจะอยู่ตรงสถานที่ในการประชุมจะเปลี่ยนไปเรื่อยๆ ตามสถานประกอบการของสมาชิก นอกจากจะได้อัปเดต พูดคุยกันแล้ว ยังเหมือนเป็นการลงพื้นที่ ศึกษางานในสถานที่จริง เพื่อให้ได้ไอเดียไปพัฒนาในธุรกิจของตัวเองอีกด้วย Business Matching ก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่สำคัญที่ได้รับจากการเข้ามารวมกลุ่มกัน เมื่อไรก็ตามที่สมาชิกในกลุ่มมีไอเดียอยากที่จะพัฒนา หรือต่อยอดผลิตภัณฑ์ สิ่งที่พวกเขาจะมองหาก่อนเลยก็คือ ภายในกลุ่มเอง ใครมีวัตถุดิบที่ต้องการบ้าง เช่น การผลิตน้ำพริก ที่จะเลือกใช้วัตถุดิบทางเกษตรอย่างพวกพริก หอม กระเทียมจากคนในกลุ่มกันเอง หรือการทำทาร์ต ก็จะอุดหนุนกล้วยกวนจากสมาชิกในกลุ่ม เพื่อนำมาทำเป็นไส้ของขนมทาร์ต จะเห็นได้ว่าการช่วยเหลือ และสนับสนุนของสมาชิกด้วยกันเอง เป็นเหมือน “พลังกลุ่ม” ที่มีส่วนสำคัญในการช่วยพัฒนา และผลักดันให้คลัสเตอร์เติบโตขึ้นได้ แม้ในช่วงเริ่มต้นอาจจะยากสักหน่อย แต่เชื่อเถอะว่าสักวันกลุ่มจะเดินต่อไปข้างหน้าได้ ด้วยกำลังสำคัญจากการร่วมมือของสมาชิกทุกคน

“สินค้าเหมือนกัน จำเป็นต้องแข่งกันเองหรือเปล่า…?” คำตอบก็คือ “ไม่จำเป็น” คุณธา สิทธา สุขกันท์ ประธานคลัสเตอร์อุตสาหกรรมข้าวคนอินทรีย์ มองว่าถึงแม้ในกลุ่มของเราจะทำข้าวอินทรีย์เป็นหลักเหมือนกัน แต่เราก็สามารถช่วยกันพัฒนาผลิตภัณฑ์ในกลุ่มให้ดีขึ้นได้ ในแบบที่เป็นคู่ค้า ไม่ใช่คู่แข่ง ขอแค่มีโฟกัสที่จะเดินไปในเส้นทางเดียวกัน “ข้าวอินทรีย์” เป็นจุดเริ่มต้นของการมารวมกลุ่มกันของชาวนา ที่อยากจะพัฒนาข้าวอินทรีย์อย่างครบวงจร ตั้งแต่การปลูก แปรรูป ส่งออก การหาตลาด รวมไปถึงการสร้างมาตรฐานการผลิตข้าวให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน มาตรฐานของการผลิตข้าวเป็นสิ่งที่กลุ่มของเราให้ความสำคัญ ก่อนที่จะส่งผลผลิตออกไปได้นั้น จะต้องรู้ก่อนว่าตลาดของประเทศนั้นๆ มีมาตรฐานในการวัดแบบไหน เช่น การส่งออกข้าวไปที่อเมริกา ก็จะต้องยึดตามมาตรฐาน NOP หรือ Nation Organic Program (USDA) ซึ่งเป็นตลาดหลักๆ ของกลุ่มเรา แต่ถ้าส่งผลผลิตไปขายภายในประเทศไทย ก็จะต้องยึดตามมาตรฐาน Organic Thailand แน่นอนว่าก่อนที่ผลิตภัณฑ์จะได้รับการตรวจว่าตรงตามมาตรฐานของตลาดหรือไม่นั้น สมาชิกภายในกลุ่มของเราก็จะมีการตรวจแบบภายในกันเองก่อน ผ่านการบันทึกข้อมูลของฟาร์มให้ตรงตามหลักมาตรฐานอินทรีย์สากล ตั้งแต่วัตถุดิบที่ใช้ในการปลูก การป้องกันการปนเปื้อน หลังจากนั้นจึงจะเชิญผู้ตรวจภายนอกเข้ามาช่วยตรวจให้อีกครั้งหนึ่ง อย่างที่ผ่านมาก็จะมีผู้ตรวจประเมินจากประเทศเยอรมันเข้ามาตรวจเช็ก และรับรองตั้งแต่เอกสารระบบควบคุมภายในกลุ่ม (ICS) แปลงนา ไปจนถึงผลผลิตข้าว นอกจากนี้ผลของการบันทึกข้อมูลฟาร์ม ยังเป็นเหมือนข้อมูลส่วนกลาง ที่ช่วยให้คุณธาทราบอีกด้วยว่าในแต่ละพื้นที่จะปลูกข้าวประเภทไหน ผลิตข้าวได้ปริมาณเท่าไร และคาดการณ์ว่าจะเก็บเกี่ยวได้ช่วงเวลาไหน เมื่อเวลามีผู้ซื้อมาติดต่อขอซื้อผลผลิต คุณธาจะสามารถแนะนำได้ทันทีเลยว่าพื้นที่ตรงไหน มีผลผลิตตรงตามความต้องการของผู้ซื้อ การมารวมกลุ่มกันจนกลายเป็นคลัสเตอร์ นอกจากจะถือเป็นการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ที่ทำให้สมาชิกได้รับองค์ความรู้ในเรื่องของการผลิต จนได้ข้าวอินทรีย์กลับมาแบบ 100% ปลอดภัยต่อผู้บริโภค ไม่ต้องใช้สารเคมี แถมยังช่วยลดต้นทุนการผลิต ด้วยการใช้ปุ๋ยน้ำหมัก จุลินทรีย์สรรพสิ่งจากคุณธาแล้ว ภายในกลุ่มเรายังมีแผนงานในการลงไปเยี่ยมสมาชิกในทุกๆ จังหวัดปีละครั้ง เพื่อพูดคุย หาแนวทางพัฒนาและเพิ่มผลผลิต ให้สอดคล้องไปกับความต้องการของตลาดอีกด้วย “เป้าหมายหลักที่ทางกลุ่มของเราอยากผลักดันต่อไป คือการทำแปลงข้าวแข็งอินทรีย์ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เพราะข้าวแข็งเป็นเหมือนจุดเด่นของกลุ่มเรา แถมยังมีความต้องการทางตลาดค่อนข้างสูง เหมาะที่จะนำไปแปรรูป แล้วผลิตเป็นเส้นพาสต้า หรือเส้นราเมง เพื่อส่งออกให้อเมริกาและยุโรปต่อไป” หากเราสามารถพัฒนาผลผลิตให้ดี ตอบโจทย์กับความต้องการของตลาดได้ สมาชิกในกลุ่มของเราก็ไม่จำเป็นที่จะต้องมาแข่งกันขายอีกต่อไป เพราะผลผลิตของพวกเขาจะมีคนมาจับจองไปโดยปริยาย ซึ่งจุดนี้ก็จะทำให้ความตั้งใจที่อยากจะยกระดับตลาดข้าวอินทรีย์ไทยให้ไปไกลสู่สากล อยู่ไม่ไกลเกินเอื้อม… หลายคนอาจมองว่าการทำข้าวอินทรีย์ หรือเกษตรอินทรีย์ คือเรื่องที่เป็นไปได้ยาก แต่สำหรับคุณธาเอง เขามองว่าการไม่ลงมือทำต่างหาก ที่จะทำให้ผลลัพธ์ไม่เกิดขึ้นจริง หากสมาชิกมีโฟกัสเดียวกัน พัฒนาไปพร้อมกัน ก็จะช่วยให้เราเข้าใกล้กับเป้าหมายได้ไม่ยาก